Bohaterki...?

W ciągu ostatnich kilku tygodni desperacko potrzebowałam czegokolwiek na odmóżdżenie, zrelaksowanie, a czasem po prostu po to, by sobie leciało w tle, kiedy ja robię co innego. Sięgnęłam po produkcję polecaną przez kilka osób, zamkniętą całość z wieloma sezonami, żyć nie umierać. Gilmore Girls jest najczęściej określane jako przyjemny serial rodzinny, przedstawiający społeczność małego amerykańskiego miasteczka przez pryzmat codziennego życia matki i córki, Lorelai i Rory Gilmore. Brzmi znakomicie.

Rzeczywiście, pokochałam serial za miasteczko Stars Hollow oraz za jego mieszkańców. To oni tworzą cały klimat i to dzięki ich perypetiom chichotałam jak pijana hiena. Uwielbiam Kirka, Patty i Babette, stworzonych właśnie jako element komediowy i doskonale spełniających swoje zadanie. Nie są przy okazji postaciami z papieru - mają swoje zalety i wady sprawiające, że łatwo się z nimi utożsamić, w końcu kto z nas nie spotkał takich osób w swojej rodzinnej miejscowości. Nawet nadaktywny Taylor wydaje się w pewien sposób znajomy. Jeśli dodamy do tego całkiem uroczy plener, małe sklepiki i problemy dnia codziennego, robi się po prostu dziwnie swojsko.

Jednak serial miał zapewne swój określony target i jeśli przed telewizory planowano zaprosić panie w różnym wieku, wybór był idealny. Wszak, jak już wspominałam, głównym wątkiem jest relacja matka-córka i perypetie Lorelai i Rory. Chociaż po życiu w małym miasteczku spodziewamy się pewnych standardów, panie Gilmore standardowe nie są. Lorelai urodziła córkę w wieku lat 16, wychowując ją bez wsparcia bogatej rodziny, dochodząc do wszystkiego własnymi siłami. Też historia jak wiele innych. W przeciwieństwie jednak do części znanych nam tego typu opowieści z codziennego życia, tu udało się to znakomicie. Rory to inteligentna, mądra dziewczyna, prawdopodobnie dzięki niewielkiej różnicy wieku utrzymująca z matką stosunki bardziej przyjacielskie niż matczyno-córczyne. Z przyjemnością ogląda się ich wspólne wypady na zakupy, posiedzenia serialowe i filmowe czy rozmowy na tematy przeróżne, cudowne jest także wsparcie, jakie Lorelai okazuje dziecku na każdym niemal kroku. Takiej relacji szczerze zazdroszczę, bo w życiu wygląda to całkiem inaczej i rozbija się o rzeczywistość, mimo najszczerszych chęci obu stron.

Mój problem w przypadku Rory i Lorelai polega na czymś kompletnie innym – dawno nie widziałam tak niesympatycznych bohaterów. Choć nie, są bohaterowie mający właśnie być niesympatyczni, ale przecież panie Gilmore to przecież wzorzec relacji i co nie tylko. Tymczasem Rory jest może świetna i mądra, ale też kompletnie egoistyczna i przekonana o własnej wielkości i nieomylności. Znakomita szkoła Chilton, potem Yale, ba, dostała się na każdą z uczelni, na którą składała papiery. Tak lepsza od swoich przyjaciółek, bo ma wspierającą matkę i… pieniądze. Tak, pieniądze. Pamiętacie, jak wspominałam, że Lorelai wychowała dziecko samodzielnie, prawda? Sprzeciwiła się rodzinie, odcięła się od rodziców, ale z drugiej strony skorzystała z jej pomocy, jeśli chodziło o wykształcenie Rory. W pełni rozumiem. Pożyczka, okupiona straszliwymi piątkowymi obiadami u dziadków, ale zawsze olbrzymia szansa, której wiele osób nie miało. Nie mogę się oprzeć wrażeniu, że dla Lorelai i Rory jest to bardzo oczywiste, a ich stosunek do starszych państwa Gilmore po prostu karygodny. Tak, Emily nie należy do najprzyjemniejszych osób, wścibskie babsko, podporządkowujące sobie wszystkich i wszystko, ale – mówiąc szczerze – córka i wnuczka niewiele od niej odstają. Szczerze mówiąc, tam wszyscy rozgrywają swoje gierki i naprawdę miejscami robi się wręcz niedobrze.

Panie Gilmore mają też tendencję do traktowania całego świata jako swojego poletka i wykorzystywania innych bez najmniejszych skrupułów. Zazwyczaj inni mają się do nich dostosować, pomagać bez względu na wszystko. Sąsiedzi, przyjaciele… Tak, niemal od początku widzimy, jak Lorelai i Luke dryfują w swoim kierunku, widzimy, dokąd wszystko zmierza, ale tam tak naprawdę jest ślepe oddanie Luke’a i radosna niefrasobliwość Lorelai, przekonanej, że wszystko jej się należy. Jej najlepsza przyjaciółka, Sookie, również pojawia się na każde skinienie, nawet wtedy, kiedy spodziewa się dziecka. Wszystko, co robi Rory i Lorelai, ukazano w raczej pozytywnym świetle i nawet to, że Rory idzie do łóżka ze swoją pierwszą miłością, Deanem, przechodzi praktycznie bez echa. W końcu to Dean jest tym złym, rzucił ją kilkanaście odcinków wcześniej, to on ma żonę… Nie mówię tutaj, brońcie bogowie, że zła Rory go uwiodła, bo do tanga trzeba dwojga, ale zawsze było mi żal w tym układzie żony Deana, przedstawianej jako głupiutką blondynkę, nieodpowiednią dla swojego męża, przez którą przerwał swoją edukację. Lorelai rzuci Jasona, znakomitego, uroczego faceta, ponieważ śmiał podać do sądu jej ojca za to, że go właściwie zrujnował. Bo śmiał podać do sądu jej rodzinę – nie szkodzi, że miał wszelkie prawo, słuszność, a przecież i sama Lorelai uważa rodziców za nadętych snobów. Bo tak właśnie jest w tym serialu – jeśli nie funkcjonujesz tak, jak chcą tego Gilmore’owie, robisz to źle. I najzabawniejsze, że niemal wprost wykłada się to widzowi jeśli chodzi o starszych państwa, a sugeruje, że Rory oraz Lorelai to już kompletnie inna bajka. One mogą. W końcu stanowią wzorzec relacji rodzinnych, nawet jeśli nastąpi w nich jakieś pogorszenie (wątek przerwanej nauki Rory uważam za najgłupszy w całym serialu, tak bardzo niezgodny z budowaną do tej pory postacią).

Ten układ kontrastuje z inną relacją matka-córka przedstawioną w Gilmore Girls. Pani Kim i Lane to tak bardzo typowy przykład konfliktu pokoleń. Matka będąca ortodoksyjną chrześcijanką, pragnąca wychować córkę „właściwie”, uważająca każdy przejaw jej niezależności i zainteresowań innych od jej własnych za śmiertelny grzech wydaje się absolutnym przekleństwem. Zgadza się, niejednokrotnie człowiek musiał walczyć o własne przekonania, muzykę, której słucha i wiele innych rzeczy, bo Lane w jakiś sposób stawia opór, czy to ukrywając ukochane płyty pod podłogą, czy to farbując pofarbowane włosy… Pani Kim jest jej przekleństwem, stanowiąc tak wyraźny kontrast z wyluzowaną Lorelai. Ale w przeciwieństwie do przedstawionych stosunków Rory i Lorelai relacje między panią Kim i Lane ewoluują, zmieniają się. Oczywiście, są burzliwe ze względu na upór ich obu, konsekwencję i chęć udowodnienia swoich racji. Jednak pani Kim wcale nie jest taka zła, jak sugerują scenarzyści i bardziej wierzę w tę powolną akceptację życiowych wyborów swojej córki (cudowna scena wizyty w nowym domu Lane i poznanie jej przyjaciół z zespołu) niż w święte Rory i Lorelai Gilmore.

Ciekawe podsumowanie siedmiu sezonów stanowi w tym kontekście miniseria A Year in a Life, wyprodukowana przez Netflixa. Oglądałam ją tuż po zakończeniu ostatniego odcinka, więc była dla mnie przedłużeniem serialu, nie miałam do niej takiego stosunku jak część wiernych fanów Stars Hollow i zaskakuje mnie, jak niewiele się zmieniło w podejściu scenarzystów. Powinno nam być żal Rory, bo jej kariera i życie osobiste są po prostu beznadziejne, tymczasem widać, że ona sama nijak się nie zmieniła. Osoba wychowana jako najmądrzejsza, najpiękniejsza i najdzielniejsza, dla której całe miasteczko robi imprezę (no dobra, to jest miłe i bardzo przyjemnie oglądało się to pod koniec sezonu siódmego), nadal uważa, że świat powinien się kręcić wokół niej. Jej wybory są jedynie słusznymi wyborami i do diabła ze wszystkimi kwestiami moralnymi. Lorelai jest małostkowa i – wybaczcie mój klatchiański – po prostu głupia, kompletnie nieumiejąca docenić tego, co ma. Tak, wiem, to akurat całkiem życiowe, ale drażni mnie w przypadku postaci pokazywanej jako wzór. Jej relacja z matką, kolejne oziębienie ich wzajemnych stosunków na skutek bardzo… niefajnego zachowania się Lorelai podczas pogrzebu ojca, jest przerażająca. Prawdziwa, ale przerażająca. I bardzo Was przepraszam, ale ten potajemny ślub przed właściwą ceremonią w nieobecności matki, w jakiś sposób bardzo nim uszczęśliwionej, był dla mnie potwierdzeniem, że nic do niej nie dotarło. I tak, zgadzam się, to życiowe, ale nie o to chyba chodzi w serialu, zwłaszcza w przypadku osoby stawianej za wzór?

Nie powiem, że zmarnowałam kilka tygodni życia, oglądając perypetie osób wkurzających mnie na każdym kroku, bo byłaby to nieprawda. Nie zmarnowałam – przede wszystkim ze względu na postaci drugoplanowe, które absolutnie uwielbiam. Cudowni Sookie, Jackson, Babette, Patty, Michel, Kirk, Liz… Wszyscy oni tworzą ten genialny mały światek, tak uwielbiany przez wielu fanów. A jakby piękny mógłby być, gdyby nie koszmarne i toksyczne Lorelai i Rory…

Gilmore Girls, twórca: Amy Sherman-Palladino, w rolach głównych: Lauren Graham, Alexis Bledel, Melissa McCarthy, Scott Patterson, Keiko Agena, Kelly Bishop, Edward Herrmann i inni, Warner Bros. Television i CW 2000-2007.

Gilmore Girls: A Year in a Life, twórca: Amy Sherman-Palladino, w rolach głównych: Lauren Graham, Alexis Bledel, Scott Patterson, Kelly Bishop i inni, Netflix 2016.

Świątecznie i nietypowo!

Lubicie opowiadania? Ja bardzo! Wprawdzie czasami mocno żałuję, że niektóre nie są powieścią na kilkaset stron, ale krótka forma zdecydowanie odpowiada wielu autorom, a i czytelnikowi łatwiej odłożyć książkę po ukończeniu jednego z opowiadań niż po skończeniu rozdziału.

Dynia i jemioła oferuje nam cudowną możliwość zanurzenia się w magicznym świecie wykreowanym przez Anetę Jadowską. Bardzo lubię wszystkie serie Anety (i nie tylko serie), a zbiór opowiadań pozwala mi na spotkanie wszystkich bohaterów w okolicznościach dosyć dla nich niecodziennych. Na kartach zbiorku pojawią się zatem Dora i Roman, Nikita i Robin, Witkac, Baal czy przeurocza rodzina Koźlaków, a także kilka innych, nieznanych nam dotychczas osób.

Jak widać po tytule, akcja wszystkich opowieści oscyluje wokół Bożego Narodzenia i Halloweenu, więc mamy sposobność zapoznania się z różnymi formami spędzania tego czasu przez magicznych. Pierniczki, słodycze, psikusy i cukierki, świeczki i choinki… Tak, wszystko znajdziemy na kartach tej książki, tyle że… nie zapominajmy, to świat Anety. Wszystko będzie zatem przewrotne i czasami niekoniecznie zakończone tak, jakbyśmy się spodziewali. A jak?

W Nocy potworów Nikita będzie musiała dać sobie radę z hordą napastujących ją w Halloween bezczelnych mniejszych lub większych stworów, pragnących wyrwać jej to, co ma w tę noc najdroższe – słodycze! Oczywiście, zabójczyni na usługach Zakonu nie powinna mieć najmniejszego problemu, tyle że… sytuacja nieco się skomplikuje. Nie będzie to jednak jedyne spotkania z najemniczką, gdyż Nieboszczyk, który się uśmiechał zabierze nas na ponowną wycieczkę do Warsa i Sawy, a przy okazji poznamy okoliczności, w jakich Karma i Nikita spotkały się po raz pierwszy. Jest to zdecydowanie bardziej poważne opowiadanie niż pierwsze, ale najcięższy ciężar gatunkowy ma chyba Ballada dla świętej Ruty – to już klasyczna historia rodem z thrillera, nie pozostawiająca, niestety, w sercu tego miłego rozbawienia. Nikita, czegoż innego się spodziewać? Podobny klimat ma Samhein w Wawie, ale mimo wszystko czyta się go jakby łatwiej niż Balladę.

Szczęśliwie dla osób spragnionych czegoś lżejszego, w zbiorku pojawiają się postaci, przy których nawet demoniczne porwania wychodzą… przeuroczo. Coś się skrada cichą nocą daje szansę na dokładniejsze poznanie Koźlaków – rodziny Maliny, poznanej w antologii Idiota skończony. Nie chcę nic mówić, ale patrząc, do czego zdolne są te młode i stare Koźlaczki, z niecierpliwością oczekuję na serię poświęconą tylko im (oraz koniecznie kawiarni Star Bunny!)). Lektura Powrotu wiedźmy bojowej tylko mnie w tym utwierdza. Chce-my Koź-la-ków!

Wspominałam również, że pojawi się i Witkac, choć jego ilość jest homeopatyczna (pamiętam kiedyś napis na jednej z powieści Pilipiuka o takowej zawartości Jakuba Wędrowycza, bardzo mnie ubawił). Duch, który stał się lisem to jednak chyba jedno z najbardziej świątecznych i ciepłych opowiadań w książce. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu, a wiek nie zawsze oznacza mądrość – nie należy o tym zapominać niezależnie od stanu materialnego i dusznego.

Jeśli tęsknicie za pierwszą postacią wykreowaną przez Anetę, też znajdziecie coś dla siebie. Wampir, który ukradł Święta to oczywiście ulubieniec wielu czytelników (zwłaszcza czytelniczek): Roman. Jeśli jest Roman, w pobliżu można się spodziewać pewnej rudej i pyskatej namiestniczki Thornu oraz oczywiście zagadki do rozwiązania. Pamiętajcie, problemy z nieruchomościami zawsze wychodzą na jaw w najmniej spodziewanych momentach, a czasami mogą popsuć Święta. Jednak największą niespodziankę dla wszystkich oczekujących stanowi zapewne 50 twarzy Baala. Przyznajcie się, czekaliście! W dodatku z niecierpliwością! Tak, pojawia się Baal świadczący niecodziennie usługi, choć… niekoniecznie z własnej woli. Co, jak i dlaczego? Nie zamierzam nawet pisnąć, choć przygotujcie się na napalone kobiety, przysmaki i demoniczne intrygi. 10/10 za rewelacyjne wypełnienie oczekiwań spragnionego tematu tłumu!

Jeśli lubi się świat wykreowany przez Anetę Jadowską, nie da się oderwać od Dyni i jemioły. Opowiadania są dowcipne, czasem radosne, czasem poważne, ale niezmiennie pozostawiają nas z przekonaniem, że zło będzie ukarane, a dobro zatriumfuje, nawet jeśli wcale się tak na pierwszy rzut oka nie wydaje. Wszystkie opowiadania są dodatkowo pięknie zilustrowane przez Magdę Babińską, doskonale czującą klimat świata Anety i w dodatku chyba czytającą w myślach, bo większość bohaterów wygląda dokładnie tak, jak ich sobie wyobraziłam. Gorąco polecam, zwłaszcza w okresie świątecznym. I pamiętajcie – chcemy Koźlaków!

Aneta Jadowska, Dynia i jemioła, wyd. SQN, Kraków 2018.

Bardzo pechowa trzynastka, ale lepiej już chyba nie będzie…

Obiecałam kiedyś soczystą wypowiedź na temat 13. sezonu Supernaturala, który zdążyłam już nadrobić. Uwierzcie mi, zrobiłam to w mękach, w kilku podejściach i do dzisiaj uważam, że zmarnowałam sobie kilka dni wakacji. Ale cóż, prelekcję na Imladris trzeba było zrobić...

Jak wiecie, cholernie zniechęcił mnie pierwszy odcinek, Lost and Found. Winchesterowie mieli teoretycznie na dobre (taaa) stracić swojego wiernego sojusznika Castiela, wyprawiają mu pogrzeb łowcy, a ja… A ja kompletnie nic nie czuję. Wszystko jest dla mnie sztuczne niczym linoleum, tak, może po części dlatego, że już wiedziałam o powrocie anioła nieco później. Ach, gdzie te sezony, kiedy człowiek obgryzał paznokcie z nerwów, martwiąc się, jak coś zostanie rozwiązane, aż się przypomina taki Meet the New Boss, choć tak, sezon siódmy BYŁ słaby. Jack, nowo narodzony syn Szatana, również nie wzbudzał we mnie najmniejszych emocji, choć wydawał się sympatyczny. Niemniej słowo honoru skauta oszusta, Amara, nawet przy swoim mocno przyspieszonym dojrzewaniu a’la stargate’owa Adria, była znacznie ciekawsza.

Nie, jako postać jest miły i sympatyczny, ale to nie to.

Przez cały rok dochodziły do mnie kolejne informacje, ale osiągnęłam już ten poziom braku zainteresowania, przy którym spoilery stały się po prostu obojętne. I to jest naprawdę coś, co powinno dać do myślenia twórcom, bo przecież wiem, że nie jestem jedyna. Wiele osób ogląda „z przyzwyczajenia”, „co jeszcze wymyślą”, „żeby zobaczyć, jak nisko można jeszcze upaść”… Jasne, znam też kilka, które nadal serial kochają i zazdroszczę im niemal tak bardzo jak tym, którzy uwielbiają sequele starwarsowe. Nie potrafię. No po prostu nie potrafię.

Jak już kiedyś pisałam, Supernatural naprawdę domagał się albo powrotu do korzeni (co jest jednak niemożliwe ze względu na maksymalne wylevelowanie postaci), albo porządnej zmiany formuły. Pewnych gwałtownych cięć, które powinny zostać zrobione, by jeszcze cokolwiek uratować. Pod koniec sezonu 12. można było się łudzić, że będzie to odejście Castiela i Crowleya, teraz jednak wiemy, że nie do końca.

A możliwości przecież były! Nawet Donatello, prorok bez duszy, który poznał Słowo Boże, dające mu niesamowite wręcz umiejętności, tworzyłby naprawdę ciekawego przeciwnika. Przede wszystkim kompletnie nowatorskiego i kompletnie innego od wszystkiego, z czym bracia już walczyli. Ale nie. Stwórzmy bardzo interesujący problem, rozwiążmy go Castielem w jednym odcinku w sposób skrajnie idiotyczny. 

Kurczaki, w ogóle koncepcja tych bezdusznych ludzi jest taka zacna i daje tyle możliwości... ale nie...

No bo po co nam kompletnie odmienny wróg? Przecież mamy innych kandydatów na czarne charaktery, takie znakomite i oryginalne. Skoro na scenę ponownie wkroczyło Zło największe, Lucyfer, postrach pierwszych sezonów, otwierało to bardzo szerokie pole do popisu. Niestety, zamiast niego na początku dostaliśmy Asmodeusza, który miał być taki bardzo inny niż Crowley, że aż nosił biały garnitur zamiast czarnego. Asmodeusz był Crowleyem, ze wszystkimi jego wadami – łącznie z uzależnieniem, tyle że oczywiście musiało być inne, od łaski archanioła. Co tam plebejska ludzka krew. Tę postać też można było wykreować kompletnie inaczej, położyć nacisk na inne cechy, mieliśmy dotychczas już kilku potencjalnych przywódców Niebios i Piekieł, którzy przynajmniej wydawali się… interesujący. Asmodeusz… przyznam, że zastanawiałam się, kto mu poderżnie w końcu gardziołko. I jak prędko. Niestety, niewystarczająco.

Jestem zajebisty i cyniczny. Miałem potencjał. I na tym się skończyło.

Brak porządnego złego to duży problem 13. serii. Wspominałam wcześniej o Lucyferze i właśnie on jest jednym z dwóch powodów, dla których… nie dało się tego oglądać, a przynajmniej bolało potwornie. Wszystko wskazuje, że scenarzyści postanowili przeanalizować powody popularności Castiela i doszli do wniosków doprawdyż zastraszających – to jego dupowatość, szczeniaczkowość i ogólne nieogarnięcie! Ha, na pewno to! Zatem byt niezmiernie potężny, będący jednym z dwóch wielkich graczy Apokalipsy, ten, który przetrwał uwięzienie w Klatce w całkiem niezłym stanie psychicznym przez całe eony, nagle nie może znieść powtórnego odrzucenia przez ojca wybitnie zresztą wyrodnego i tego, że utracił wpływ na dziecię, zmienia się zatem w rozlazłą mameję i torturuje wszystkich swoją płaczliwością. Lucyfer staje się po prostu głupcem i nie mówcie mi, proszę, że taki był jego Plan. Koniecznie przez duże P. W efekcie postać wywołująca ciary jedną sceną (jak choćby w Abandon All Hope… czy The Swan Song) sprawia, że czoło boli mnie wręcz od headdesków, a kiedy ginie, z ust moich wyrywa się „No nareszcie, ileż można?”

Misha wygrywający taki wątek Casa był dobry. Scena z pralnią znajduje się bardzo wysoko na liście moich ulubionych. Mark Pellegrino jest naprawdę świetnym aktorem, ale tutaj... tutaj nie było co grać. To taki Lucyfer z wizji Sama w siódemce, w dodatku wkurzający na potęgę.

Ewidentnie jednak w tym sezonie postanowiono rozprawić się ze wszystkimi archaniołami. Pamiętacie, jak pisałam, że nie chcę powrotu Gabriela? Jego śmierć w Hammer of the Gods stanowiła doskonałe zwieńczenie historii najmłodszego syna rodziny, który już po prostu nie może znieść niekończącego się konfliktu i postanawia się po prostu dobrze bawić. W pewnym momencie jednak przyjął na klatę obowiązki i zapłacił najwyższą cenę. I było to absolutnie i bezwarunkowo DOSKONAŁE. Owszem, bawiono się dotychczas koncepcją powrotu Gabrysia choćby w Metafiction, ale chwalić bogów, tylko się bawiono. Niestety. W sezonie 13. przywrócono go do życia, pokazano jako niesamodzielnego chłopczyka (cholernie podobała mi się wizja archanioła jako Lokiego, zawsze cudownie mi się zakładało, że to on był tym stworzeniem mitologicznym, do tego stopnia doskonale się maskował, iż stworzył własną legendę). Tymczasem okazało się, że potężny archanioł jest małym misiem w porównaniu z kilkoma bóstwami. Że daje się zrobić jak dziecko. A jego wendetta była tak kretyńskim pomysłem (oczywiście, archanioła również muszą uratować Winchesterowie), że wszystko mi opadło. Dodatkowo scenarzystom naprawdę zabrakło pomysłu na rozwiązanie gabrysiowego wątku, więc po prostu zabili go w idiotycznym pojedynku, z góry skazanym na przegraną. Gabriel nigdy nie był altruistą. Ale kogo, do cholery, obchodzi teraz jakakolwiek ciągłość fabuły i spójność postaci, skoro bracia zachowują się, jakby sekrety przez kilka sezonów wcale namiętnie nie gryzły ich w tyłek, a każde boczenie się na siebie zawsze kończy się cholernie źle. Co tam spieprzenie Gabrysia! Dla mnie to oznaczało moment, po którym straciłam już wszelką chęć do kontynuowania znajomości z tym serialem.

Hello, bogowie się bali archaniołów, o ile dobrze pamiętam. Tutaj większym zagrożeniem dla wszystkiego, co żyje, są Winchesterowie.

A skoro jesteśmy już przy Niebiosach… Od kilku sezonów ten wątek zaliczał coraz większy zjazd, by osiągnąć poziom Rowu Mariańskiego. Co to, do cholery, miało być? Czy szanowni państwo scenarzyści oglądali kiedykolwiek ten serial? Wcześniejsze sezony? Taki szósty na przykład. Zostało wtedy dosyć jasno powiedziane, że siłą zasilającą Niebo są dusze tam trafiające i właśnie ich potęga stanowili o mocy aniołów. W momencie, kiedy zostało ich niewiele, powinny posiadać możliwości wręcz archanielskie! Ale nie, żeby było bardziej dramatycznie, wymyślmy tym razem, że to jednak chodzi o liczbę aniołów. I jak ich zabraknie, to wszystko się rozpadnie? No na litość, nomen omen, boską!!! Co tam w ogóle robi Naomi? Obiecali Amandzie cameo w zamian za wyreżyserowanie kilku odcinków? Stracili tylu fanów, że postanowili sięgnąć po tych, którym jednak podobała się Naomi? Nie rozumiem tej decyzji. Fakt, wspominam ją jako ostatnią w jakikolwiek sposób charyzmatyczną anielicę, ale to jest kwestia aktora i napisania postaci. Niestety, obawiam się, że tego drugiego nikt już nie potrafi…

Jak już jesteśmy przy faworytach fanów, ten sezon stanowi po prostu popis robienia dobrze twardzielom, którzy się jeszcze przy Supernaturalu ostali. Kiedy w poprzednim pojawiła się koncepcja świata równoległego, dało to olbrzymie możliwości fabularne, łącznie z powrotem do Apokalipsy (tak, wiem, płonne nadzieje). Niestety, koniec końców stało się wygodnym uzasadnieniem powrotów postaci, za którymi tęsknimy. Nie zrozumcie mnie źle, kocham Bobby’ego, jego odejście złamało mi serce, ale to było doskonałe posunięcie Sery – chłopcy musieli stracić mentora, po prostu musieli. Tak wygląda naturalna droga dojrzewania, a także archetypiczna droga bohatera. Ale mamy rzeczywistość alternatywną i – fanfary! – Bobby powraca. Koniecznie jako członek Ruchu Oporu, koniecznie taki sam, koniecznie na ślepo ufający Mary i Winchesterom. Niby dlaczego, ja się pytam? Czy nie ciekawszą opcją byłoby przypadkiem uczynienie go vesselem dowolnego anioła i danie braciom wreszcie porządnego powodu do Angstu? Z tego powodu podobał mi się alternatywny Kevin Tran. Widać było w nim jeszcze tego chłopca podobnego do „naszego” Kevina, jednak był jednocześnie kompletnie inny, bardziej złamany, dużo bardziej mroczny. Pojawia się też i Charlie i tu już mam duży kłopot. Jasne, Dean i Ketch ratują jej życie. Ale dlaczego ona zachowuje się dokładnie jak „nasza” Charlie, jakby miała jej wszystkie wspomnienia, konotacje, ha, zwłaszcza dotyczące braci? Mam wrażenie, że zmarnowano spory potencjał na wprowadzenie pewnej odmiany do serialu. Tak, wiem, lubi się piosenki, które się zna. Ale od czasu do czasu fajnie poznać coś nowego, naprawdę.

O, wiem, co mi się na tym zdjęciu podoba. Więź Mary i Jacka, to jest ładne.

Zdrażniły mnie też drobiazgi – ot, choćby obsadzenie Danneel w roli anielicy Jo. Naprawdę zabrakło już w Kanadzie aktorów? „Dorzućmy żonę Jensena, prosił, będzie mogła legitnie jeździć na konwenty i zarobić…” Szczerze, to jest moja jedyna reakcja na jej pojawienie się w serialu. Inną rzeczą, która mi się bardzo nie spodobała, to użycie frazy „Even when you win, you loose.” Jest aż nadto podobna do wyciętej ostatniej kwestii Crowleya, a którą Mark wykorzystał później w kampanii koszulkowej – „Even when I loose, I win.” Nieładnie, psze państwa. Wiem, że tam poszło na noże, ale to paskudne zagranie.

O tym właśnie mówię.

Sezon 13. Miewał swoje momenty, nieliczne wprawdzie, ale miewał. Kolejne uwzględnienie mitologii Cthulhu, crossover ze Scooby-Doo, ewentualny początek spin-offa również oglądało się całkiem przyjemnie, ale jako całość, absolutnie się nie broni. W żadnym wypadku. Zejdźcie już ze sceny, panowie. Ileż można? I tak, nadal uwielbiam pierwsze sezony. Wracam do nich. Do kilku ostatnich sezonów nie wrócę na pewno, przynajmniej nie jako do całości. A to o czymś świadczy, szkoda, że to coś jest bardzo smutne.

Kleszcze i medycyna

Kupiłam przez przypadek książkę. Wystawiałam się na Targach Fantastyki i popełniłam błąd – obeszłam inne stoiska. Usprawiedliwiam się tym, że część nabytków to prezenty grudniowe, ale część jest moja, moja, moja… Jak zawsze, zaniosło mnie do stoiska z książkami, swoją ofertę prezentował między innymi Uroboros, a tam zamierzałam zrobić część świątecznych zakupów (wiecie, że oni mają genialne zniżki na takich eventach? nie, nie jest to wpis sponsorowany…). Tak się akurat złożyło, że kiedy już odłożyłam sobie mały stosik, podpisująca na stoisku autorka zaproponowała, żebym wzięła coś jej. No cóż, czego nie? Tak oto weszłam w posiadanie Szeptuchy Katarzyny Bereniki Miszczuk. 

Zetknęłam się już kiedyś z prozą autorki, pożyczając bodajże Ja, diablicę. Czytało się całkiem przyjemnie, ale właściwie zapomniałam, o czym to było już w kilka dzionków później. Boleć jednak nie bolało tak, bym się na samą myśl otrząsała, więc… Poza tym pomysł naprawdę przesympatyczny, jako że w XXI w. „Polska wciąż jest królestwem rządzonym przez Piastów, Mieszko I jednak nie przyjął chrztu.” Lubię historie alternatywne, a jeszcze w rodzimych okolicznościach przyrody? Oczywiście, że tak! Przyznam jednak, że na samym początku lektury tomiszcze o mały włos nie wylądowało na ścianie, bo oto w pogańskim państwie pojawiają się Góry… Świętokrzyskie. Zrobiłam potężnego facepalma, ale stwierdziłam, że dam jeszcze szansę. I dobrze, bo nazwa jest później wyjaśniona w sposób zdecydowanie satysfakcjonujący.

Dobrze, mamy zatem XXI w. w pogańskiej Polsce. Co się zmienia oprócz systemu wierzeń? Zaskakująco niewiele, bo społeczeństwo znajduje się na tym samym poziomie zaawansowania cywilizacyjnego jak my, pojawiają się wszystkie zdobycze nowoczesnej techniki, a do odległych zakątków Polski docierają pekaesy. Główna bohaterka jest w dodatku z wykształcenia lekarką i wierzy w antybiotyki tak, jak ja w dyrektora Krennica. Rzeczywistość jest zatem niemal identyczna, bies tkwi w szczegółach. Oczywiście chodzi tutaj o system wierzeń – obecni są pogańscy bogowie, ale i ich kapłani, wróżbici oraz tytułowe szeptuchy. Najzabawniejsze, że jak czytam o szeptuchach, to zupełnie nie widzę tej historii alternatywnej, bo przecież na polskich wsiach nadal funkcjonują czasami „wiedzące baby”, a pewną wiedzę przekazuje się z babki na wnuczkę. Ale może dlatego brzmi to wszystko całkiem wiarygodnie.

Wspominałam już, że główna bohaterka, Gosia, jest lekarką, wysłaną na praktyki do takiej właśnie wiejskiej baby. Dostaje lekcję za lekcją, okazuje się, że pozory mylą, a antybiotyki i owszem, są skuteczne, ale ludzie chcą wierzyć w kompletnie inne rzeczy. Generalnie postać z niej wyjątkowo irytująca, a jej obsesja na punkcie kleszczy doprowadzała mnie do szewskiej pasji przez większość książki. Za dużo to jednak za dużo. Co zaskakujące, jej materialne podejście całkiem pasuje do ogólnego klimatu, ale i Tajemnicy (koniecznie przez duże T) z nią związanej. Tajemnicy, która wpłynie na całe życie Gosi… i nie tylko jej. Bo jakkolwiek Gosię ma ochotę rzucić pajęczakom na pożarcie, tak już szeptucha Jarogniewa (dla wszystkich Baba Jaga) czy główny love interest bohaterki, Mieszko, są konkretni, z krwi i kości. Już nie wspominam o przyjaciołach Gosi (Radek jest uroczy), bo urozmaicają całkiem sympatycznie narrację. Przyznam, że szczególną sympatią darzę właśnie Jagę i szczerze się zastanawiam, jak ta postać wpłynie na ciąg dalszy akcji…

Właśnie … Dochodzimy do tego, co mnie najbardziej (prócz fobii Gosi) zdenerwowało w Szeptusze. 400-stronicowe tomiszcze to zaledwie zawiązanie akcji... poznajemy bohaterów, dosyć szybko zresztą wychodzą na jaw ich skrywane sekrety (ciut za szybko w przypadku Mieszka), dowiadujemy się, co ma nastąpić… i koniec tomu I. No do jasnej cholery! Ja rozumiem, że to cykl, ale kończenie powieści w momencie kompletnie i absolutnie nijakim to nie jest najlepsza praktyka, jakiś wątek aż się prosi o rozwiązanie. Problem polega na tym, że w książce pojawia się zaledwie główny wątek i jakkolwiek nie przeszkadza to w samej lekturze, tak w momencie, kiedy powoduje niezbyt przyjemne uczucie niedosytu pod koniec, denerwuje. Bo to nie jest ten niedosyt spowodowany rozwiązaniem pewnej tajemnicy, poczuciem, że coś się skończyło, ale wiadomo, że chcielibyśmy czytać dalej… Nie. To sytuacja, w której zadajemy sobie pytanie „Ale jak to? I co? Tak w połowie akcji?” Oczywiście, można to postrzegać jako pewne posunięcie marketingowe, ale Szeptucha nie jest na tyle pasjonującą książką, bym leciała do sklepu, by nabyć kolejną część, chcąc koniecznie się dowiedzieć, co się później wydarzyło. Dowiem się przy okazji. Drażniące, ale nie w ten pobudzający apetyt mola książkowego sposób.

Nadal pozostaje to jednak całkiem sympatyczna, niewymagająca pozycja, po którą można sięgnąć, jeśli ma się ochotę na niezobowiązujące czytadełko. A ja przy okazji złapię kolejną część, ale pewnie jak sama zawędruje mi w łapki.

Katarzyna Berenika Miszczuk, Szeptucha, wyd. w.a.b., Warszawa 2016.

Grzech na N

15 lat temu wpadła w moje łapy stosunkowo niegruba książka zatytułowana Sługa Boży. Tak się składało, że wszystko wydane wówczas przez Fabrykę Słów łykałam jak młody pelikan, więc i za tę wzięłam się całkiem szybko. I wiecie co? I bardzo mi się spodobało.

Świat wykreowany przez Piekarę był reklamowany jako „bluźnierczy”, nic dziwnego, skoro Chrystus nie umarł na krzyżu, ale z niego zszedł, przynosząc prześladowcom ogień i zagładę. Europa przedstawiona na kartach książki przypominała nieco to, co pamiętamy z lekcji historii, jednak z Takim wydarzeniem leżącym u podstawy epoki nowożytnej, nic nie mogło być dokładnie tak jak dawniej. Tym bardziej, że nadano mu pewne cechy fantasy, a zatem magię. Doskonała baza do zajmującej opowieści.

Spodobał mi się również bohater. Mordimer Madderdin, Inkwizytor, narzędzie hartowane w ogniu wiary do walki z heretykami i wiedźmami. Niezwykły Madderdin, bo przecież główny bohater w takim świecie nie mógłby być zwykły. Dziwkarz, kombinator, oszust, postać obrzydliwa, jakiej nigdy nie chciałoby się tak naprawdę spotkać, jednak przedstawiona tak dobrze, że kochało się sukinsyna nienawidzić.

Oczywiście, w ślad za sukcesem pierwszego tomu, pojawiły się kolejne opowiadania, rozszerzające świat i otoczenie Inkwizytora. Coraz częściej sypały się aluzje dotyczące przeszłości, teraźniejszości i przyszłości nie tylko bohatera, ale i wszystkiego, co go otacza. I tu, niestety, pojawił się pierwszy problem. Piekara się zakałapućkał. Nieeleganckie owo określenie oznacza w tym przypadku sytuację, w której autor tworzy wątki prowadzące do czegoś, na co nie ma pomysłu. W pewnym momencie hasło „kontynuacja Inkwizytora” stała się zresztą powodem do żartów jeszcze okrutniejszych niż następny tom sagi George’a R.R. Martina.

A tak wyglądają wszystkie pierwsze wydania cyklu. Niezły kawał historii, widać choćby ewolucję logo Fabryki Słów. Szkoda tylko, że w efekcie nic do siebie nie pasuje, a kolejne wydania cyklu niejednokrotnie wywoływały pełne pasji przekleństwa, bo nieuważni czytelnicy łapali za książkę z nową okładką, ale starą zawartością.

I tak zamiast dostać ciąg dalszy przygód Madderdina, dostaliśmy prequele. Oook, posunięcie dobre marketingowo, ale nie były to już te same książki. Przede wszystkim zmienił się bohater, zamiast cynicznego sukinsyna mieliśmy młodziutkiego, naiwnego i pełnego wzniosłych idei młodzieniaszka, i owszem, Inkwizytor, ale jakże nieopierzony. To nie do końca ta postać, której przygody chciałam poznawać. Zwłaszcza że i opowiadania, a także potem powieść, nie wywoływały specjalnego dreszczyka.

Razem z tym cyklem pojawił się również Płomień i krzyż, stanowiący niejako przyczynek do historii Mordimera, ale poświęcony kompletnie innej postaci – innemu Inkwizytorowi, Arnoldowi Löwefellowi, również skrywającemu pewną tajemnicę. Czytało mi się to świetnie, bo klimat tej odsłony opowieści przypominał najwcześniejsze książki inkwizytorskie. Brutalny, bezlitosny świat, opisany dosłownie, a wśród tego przeżywający rozmaite przygody Bohater ze Skazą, o jak najbardziej ze Skazą. Bohater z Przeszłością. I to jaką! W dodatku to tutaj coraz głębiej zanurzyliśmy się w tajemnicy Wewnętrznego Kręgu Inkwizytorium, organizacji wewnątrz organizacji. Zaczęło się robić naprawdę ciekawie.

Niestety, na drugi tom przyszło nam czekać 10 długich lat. 10 lat, podczas których sporo się wydarzyło i zmieniło się nieco środowisko fanowskie i chyba sam autor. Wyczekiwany z dawien dawna nowy tom przygód inkwizytorskich w efekcie jest… po prostu nudny.

Siłę całego cyklu stanowiła zawsze akcja, kolejne pomysły, kolejne opowiadania, kolejne zmagania braci Inkwizytorów ze złem. Tymczasem w II tomie Płomienia i krzyża tego nie uświadczymy. Sam autor pisze, że jest on „w odróżnieniu od tomu pierwszego książką dużo silniej umocowaną w świecie magicznym i nieco mniej zajmuje się rzeczywistą obyczajowością historyczną.” Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że dla Jacka Piekary jest to zaleta tej powieści, tymczasem… Tymczasem dla osób, które pokochały cykl za tę właśnie obyczajowość będzie to wada. Opisy podróży do Nie-Świata ciekawiły mnie zawsze o tyle, że stanowiły pewną część przygód Inkwizytorów, tutaj jednak jest ich po prostu za dużo. Co gorsza, pomijając te wyprawy… mało co się dzieje. Nie sięgam po cykl inkwizytorski, kiedy chcę sobie poczytać pozycję, w której nic się nie dzieje. Pod koniec książki wiemy o tajemnicy bohatera i jego otoczenia dokładnie tyle, ile na początku, co sprawia, iż mamy wrażenie, że przebrnęliśmy przez sporo mało interesującego ględzenia, nie dostając nic w zamian. Kompletnie nic.

Nie mogłam znaleźć tutaj też jednej postaci, która by mnie w pełni zainteresowała. Główny bohater zdecydowanie się miota i traci znacznie w porównaniu z tomem I. Wyjątkowo u Piekary dostajemy całe mnóstwo kobiet silnych, odważnych i istotnych, ale… jednocześnie są one straszliwie płaskie. I tak, przeszkadza mi fakt, że są takie ważne dla akcji, tak potężne, ale znowu ni cholery nie wiemy, dlaczego.

Zresztą, to zaczyna być problem trapiący cały cykl inkwizytorski – nakreślone kiedyś zarysy i tajemnice domagają się kiedyś wyjaśnienia. Tak, dowiedzieliśmy się wreszcie po latach, czym jest wielki sekret Klasztoru Amszilas, ale zbyt wiele rzeczy należałoby wreszcie dookreślić. Bo bardzo Was proszę, jeśli mamy za sobą ponad 300 stron książki, a akcja niewiele idzie do przodu, bo wszystko jest zwyczajnie przegadane, to mamy do czynienia z największym grzechem literackim – Nudą.

Nigdy nie sądziłam, że napiszę takie słowa o cyklu inkwizytorskim. Szownistyczny, jasne. Epatujący okrucieństwem, czasem wręcz niepotrzebnym? Nie będę się kłócić. Nierówny? Oczywiście. Ale nudny? Dotychczas było to ostatnie słowo, którym mogłabym określić te powieści. Niestety. Po cichu liczę, że jeśli pojawi się następny tom, będzie raczej przypominał poprzedni niż ten… Cóż, jak mawiają, nadzieja matką głupich…

Jacek Piekara, Płomień i krzyż. Tom II, wyd. Fabryka Słów, Lublin 2018.

Imladris - cathiowy rozkład jazdy

Tak się złożyło, że nie było mi dane zawitać na tegorocznym Falkonie, zarówno programowo, jak i, jak się potem okazało, osobiście. Ale końcówka roku bez konwentu się nie liczy, więc koniec końców będę na krakowskim Imladrisie, który w dodatku przypada w moje urodziny, czyli w dniach 9-11 listopada. Same dobro. Obiecuję cukierki! Strasznie dawno nie byłam na Imladrisie, który zresztą miał sporą przerwę. Szczęśliwie został wskrzeszony.

O czym będziecie mogli posłuchać?

25 najciekawszych postaci nowych Gwiezdnych wojen

piątek, godz. 18:00, sala 13

Pokrótce o tych postaciach z nowego kanonu, które uważam za interesujące. Wybór czysto subiektywny, z przyjemnością się pokłócę.

Te momenty w Supernaturalu, o których chcemy zapomnieć

piątek, godz. 20:00, sala 14

Nadgoniłam sezon 13 (wkrótce pojawi się tutaj dłuuuuuga opinia na ten temat), czas rozprawić się z tym, co pojawiło się i tam, i nieco wcześniej. Znowu czysto subiektywnie, w dodatku z pełną rozpaczą…

Służby specjalne zawsze lojalne… w Star Wars też! - razem z Magdaleną "Ithilnar" Stawniak

sobota, godz. 20:00, sala 13

Białe mundurki są dosyć charakterystyczne, a to one są noszone w gwiezdnowojennym uniwersum przez służby specjalne (zapewne chłopaki mają świetne wybielacze!). Prelekcja opowiadająca o wywiadzie wojskowym i Biurze Bezpieczeństwa zarówno w starym, jak i nowym kanonie.

Nawiedzone zamki Polski

niedziela, godz. 10:00, sala 6

Kolejna odsłona cyklu do niedawna falkonowego, tym razem poświęcona zamkom.

Cóż dodać? Zapraszam!

Polskie duchy

Cóż może zrobić człowiek zajmujący się niejako zawodowo tematyką polskich zabytków, uwielbiający opowieści o duchach, a który na półce w księgarni natknie się na pozycję zatytułowaną Duchy w polskich zabytkach? Solidnie, starannie wydane przez Muzę tomiszcze po prostu prosiło, by je kupić. Szybki rzut oka do środka przekonał mnie – to jest pozycją, jaką zdecydowanie chcę umieścić w swoim księgozbiorze.

Duchy… składają się z 62 rozdziałów, poświęconych w większości polskim zamkom, co mnie na dłuższą metę nieco rozczarowało, bo tytuł jednak obiecuje co innego. Szczęśliwie, znalazło się tam miejsce dla kilku innych nawiedzonych miejsc (kościoły i klasztory, np. ten w Zagórzu). Zaletą jest również to, że niektóre opisywane obiekty nie są specjalnie znane lub popularne – czasami pozostały z nich już tylko ruiny. To spory plus, jako że gdy zazwyczaj poszukuje się informacji o duchach polskich zamczysk, najczęściej znajduje się Ogrodzieniec, Niedzicę, Kórnik lub Wenecję. Tymczasem warto też zapoznać się z opowieściami o miejscach takich jak Toszek, Olsztyn k. Częstochowy czy Międzyrzecz… Bardzo miła i przydatna odmiana…

Solidnie rozczaruje się jednak ten, kto spodziewa się sążnistych i przerażających opowieści o tytułowych duchach. Jerzy Sobczak, autor książki, nie jest wprawdzie historykiem z wykształcenia, natomiast jego pasję do tej dziedziny widać na każdym kroku – dostajemy całe mnóstwo faktów dotyczących każdego z miejsc, co może być bardzo użyteczne dla osoby poszukującej takich informacji, na dłuższą jednak metę staje się nużące i sprawia, że pozycji tej nie przeczytamy „jednym tchem”, a przyznam, że miałam taką nadzieję. To świetne kompendium, ale zdecydowanie nie nazwałabym go porywającą lekturą. Niemal identyczna struktura każdego rozdziału po pewnym czasie po prostu nudzi i sprawia, że człowiek zaczyna tomiszcze po prostu kartkować, w nadziei, że natknie się wreszcie na jakiś interesujący kąsek.

Jak przystało na Muzę, książka została wydana po prostu fantastycznie – twarda oprawa, kredowy papier, przepięknie opracowana graficznie… Każde z omawianych miejsc zostało bogato zilustrowane, zarówno zdjęciami współczesnymi, jak i starymi rycinami czy pocztówkami. Dodatkowo przy każdym umieszczono liczne informacje dotyczące funkcji każdego z zabytków, a gdybyśmy chcieli je zweryfikować, podano również dane teleadresowe. Niby łatwo je odnaleźć w internecie, ale zdecydowanie jest to miły ukłon w stronę czytelników.

Cóż mogę rzec? Polecam Duchy…, jeśli poszukujecie pięknego prezentu lub jesteście zainteresowani nie tylko opowieściami o zjawach, ale także o miejscach i ludziach. Jeśli jednak wolicie coś lżejszego, może jednak warto sięgnąć po inną pozycję.

Jerzy Sobczak, Duchy polskich zabytków, wyd. Muza, Warszawa 2011